Yukarıda uzlaşılan maddeler Alman Satranç Birliği Yönetim Kurulu’nun onayına sunulduğunda bazı itirazlar yapılmış ve talepler dile getirilmişti. Profesör Gebhardt bunları 9 Haziran’da bir mektupta Lasker ile paylaştı. Gebhardt, Lasker’e şöyle yazmıştı:
“Sizden altı değil de yedi saatlik bir oyun süresini,…ve de ilk iki saat içerisinde toplam 25 hamle ve daha sonra her saat için 15 hamle olmak üzere, tasarruf edilen zamanlar da alışılageldiği gibi hesaplanarak, bir zaman kontrolünü kabul etmenizi rica ediyoruz…
Ancak bundan çok daha önemli olan bir nokta daha var. İkinci maddeye dair ilk önerimin şöyle olduğunu hatırlıyorsunuzdur: “İlk sekiz partiyi kazanan veya 20 partide en iyi sonucu alan maçı kazanır. Meseleyi basitleştirmek için nihayetinde ilk kısmın (Sekiz parti) üzerini tamamen çizme konusunda uzlaşmıştık. Buna karşın bu noktada sizin her ikinizin de kendi çıkarları doğrultusunda benim ve mesai arkadaşlarımın büyük kaygıları oluştu. Her ikiniz de bu maçın sizin için en önemli ve en zor maç olacağı kanısındasınız. 12 yıldır birbirinizle hiç oynamadınız. Farz edelim, aranızdan biri rakibinin oldukça doğal olarak belli biçimde heyecanlanması veya geçici bir rahatsızlığı neticesinde maçın başında iki parti kazanmayı başardı. Bu durumda o kişiye sözleşmedeki madde uyarınca 20 parti üzerinden galip sayılması için kalan partileri sistematik bir şekilde berabereye oynamak yetecektir; ancak kamuoyunun genel yargısınca bu durumda galip olarak kabul edilmesi biraz zordur. Sizin dünya şampiyonluğunu böyle bir şans neticesinde korumak veya riske atmak isteyeceğinizi düşünmek imkansızdır!
Bu yüzden sizden bu zamana kadar uygulanan kurallara ve kendi önceki teklifinize göre de uygun olarak ilk önerideki şekliyle ilk kısmın tekrar yürürlüğe konmasını ve ikinci kısmın üstünün çizilmesini kabul etmenizi rica ediyoruz; ki bu durumda ikinci madde şöyle olacaktır: “Sekiz galibiyete ilk ulaşan kazanır, beraberlikler sayılmaz.”
Bu zamana kadar oynanan, aralarında sizin oynadıklarınız da dahil, maçlardan hiçbiri 20 oyun sürmedi; çoğu bu sayının ya çok ya da hatırı sayılır derecede altında kaldı.
Tabii ki üzerinde uzlaşılan para miktarından bu şekilde kısmak gibi bir düşünce aklımızın ucundan geçmedi. Tam aksine size, oynanacak partilerin sayısı yirminin çok altında kalacak olsa bile 10.000 Mark’lık tutarın tam olarak ödenmesi, ancak bunun karşılığında çok düşük bir olasılık da olsa 20 sayısının bir ya da birkaç parti aşılması durumunda da aynı tutarı kabul etmeniz yönünde bir teklif yapıyoruz.”
Lasker buna olumsuz bir cevap verdi. Günlük 6 saatlik bir oyun süresi kendi deneyimi ve izlenimleri uyarınca sağlığa uyan maksimum süreymiş. Oyun temposunun saat başı 15 hamlenin altına düşürülerek yavaşlatılmasının hem oyuncuların hem seyircilerin heyecanını azaltacak bir etki yapacağına inanıyormuş. Hiçbir şeyin gerçekleşmediği uzun bir zamana dinginlikle katlanmak muazzam bir zahmet demekmiş. “Saatte 15 hamle” kuralı kendisine tamamıyla isabetli görünüyor ve herhangi bir değişikliği gereksiz buluyormuş. İkinci maddenin değişikliği noktasına gelince, Lasker şöyle bir açıklama yaptı: Eğer 10.000 Mark tutarındaki payı Alman Satranç Birliği tarafından tamamen sağlanırsa yirmi partilik bir maç yerine altı galibiyete ilk ulaşanın kazanacağı bir maç oynamaya hazır olduğunu belirtti. Sekiz galibiyete ulaşanın kazanacağı bir maç oynanacak olursa kendisi ve Tarrasch arasında böyle bir maçın aşağı yukarı 30 oyun süreceğini tahmin ediyormuş. Ayrıca altı galibiyet üzerinden oynanacak bir maç kendisine hem kimin daha iyi olduğu sorusunun cevabını belirlemek hem de satranç dünyasına satranç sanatının kalıcı örneklerini armağan etmek için yeterince uzun olarak görünüyormuş.
Profesör Gebhardt Lasker’in bu cevabını o sırada (Haziran ortası) istirahat için bulunduğum Ostende’de bulunan bendenizle telgraf vasıtasıyla paylaştı. Bunun üzerine hemen geri yazdım:
“Lasker ve benim aramdaki gibi bir öneme sahip hiçbir maç bu kadar az bir galibiyet sayısı üzerinden oynanmadı: Anderssen – Morphy 7, Steinitz – Zuckertort 10, Lasker – Steinitz 10. Belirleyici bir zafer ve kimin daha iyi oynadığını tayin için genel görüşe göre galibiyet sayısının fazla olması gerekir…Yani altı partiye tamamen karşıyım ve en az yedi galibiyet şartını kabul edebilirim. Ancak bu noktada bütün bu girişimin boşa çıkarılmasına izin vermemek gerekiyor. Altı galibiyet için de oynayabilirim ama protesto altında ve dayatılan zorunluluk için öfkeli bir suçlamada bulunarak. Çünkü böyle bir mecburiyetim var. Şimdi bu noktaya gelmişken Lasker’in aradan sıyrılıp kaçmasına izin vermemem gerekiyor. Çünkü benim açımdan sansasyonel bir mağlubiyet bile kimin daha kuvvetli olduğu sorusunun yanıt bulmadığı bir belirsizliğe yeğdir.”
Benim bu tavizlerime istinaden 5 Haziran sözleşmesi şu şekilde değiştirildi:
2- Sekiz partiye ilk ulaşan taraf kazanır ve berabereler sayılmaz.
4- Bay Dr. Lasker 15.000 Mark garanti bir katılım payı alır. Bay Dr. Tarrasch maçın gerçekleşmesi adına kendi payından feragat eder. Yine de Alman Satranç Birliği Bay Tarrasch’ın masraflarının tazmini için -kazancı halinde tamamen veya en azından bir kısmından Alman Satranç Birliği kasası yararına vazgeçeceğini kabul ettiği- bir ödenek temin etmeyi garanti eder.
5-Eğer toplanan para 3 ve 4. maddeler uyarınca gerekli (maçın organizasyonu nedeniyle oluşan masraflar da dahil) 23.000 Marklık tutara (Katılım payı: 15.000 Mark, galibiyet ödülü: 4000 Mark, tazminatım ve masraflar: 4000 Mark) ulaşmazsa, Dr. Lasker ve Dr. Tarrasch maçı sekiz yerine altı galibiyet üzerinden oynamaya hazırdır. Bu durumda Dr. Lasker 10.000 Mark garanti katılım payı alacaktır.
6- 3 ve 5. maddeler uyarınca gerekli 18.000 Mark sağlanamazsa işbu sözleşme hükümsüzdür. Alman Satranç Birliği yine de eğer iki taraftan da 15 Temmuz’a kadar teklifleriyle birlikte böyle bir talep gelirse elindeki olanaklar çerçevesinde iki usta arasında bir maç düzenlemeye hazırdır.
7- Alman Satranç Birliği en geç 6 Temmuz’a kadar 5 ve 6. madde uyarınca gerekli miktarların sağlanıp sağlanamadığını iki tarafla da paylaşmakla yükümlüdür.
8- Gerekli şartlar sağlandığı takdirde maç 7. maddede belirtilen bildirimden altı hafta sonra 17 Ağustos Pazartesi günü Alman Satranç Birliği yönetimince belirlenecek bir yerde başlayacaktır.
9- Maçın nerelerde oynanacağı Alman Satranç Birliği yönetimine bağlıdır.
Diğer maddeler bir değişikliğe uğramaksızın aynen kaldı. Zorunluluğa uyarak sözleşmeyi imzaladım ancak Lasker yine itirazlar ileri sürdü, bu sefer benim için öngörülen tazminat sebebiyle. Alman Satranç Birliğince öngörülen, esasen kaybım halinde masraflarımın tazminatından oluşan 4000 Mark giderin kendisi kazanması halinde cebinden bana 2000 Mark tazminat vermeye hazır olduğu için ortadan kalkacağını düşünüyordu. Kendi tecrübesine göre bir maçın başkaca bir masrafı bulunmamaktaymış. Ayrıca Almanya dışından da satranç dünyasının ödül fonuna seve seve katkıda bulunacağına inanıyormuş. Doğrusu bunun için zaman gerekiyormuş fakat maçın acelesi yokmuş. Alman Satranç Birliği 10.000 Mark sağlar ve satranç dünyası da ödül fonunu toplarsa maç garanti altına alınırmış. Büyük bir aceleyle toplanmaya çalışılan para eğer yeterli seviyeye ulaşmazsa önümüzdeki sene kendisine aynı teklif yapılabilir ve bu arada sakince her şey hazır edilmeye çalışılabilirmiş. Eğer önümüzdeki sene de dünya şampiyonu olursa, bu teklifi seve seve kabul edecekmiş. Eğer şampiyon olmazsa o zaman yeni şampiyon onun yerini alabilirmiş. (22 Haziran)
Buna Profesör Gebhardt bir mektupla cevap verdi. Bu mektubu ve takiben hem Lasker’in bu mektuba cevabını hem de Gebhardt’ın Lasker’e cevabını kelimesi kelimesine alıntılıyorum:
Coburg 24 Haziran 1908
Pek saygıdeğer Bay Doktor!
Biraz önce Ostende’den Bay Dr. Tarrasch tarafından imzalanan sözleşmeyi aldım. Sözleşmeyi hemen sekreterimiz beyefendiye imzaya yolluyorum, oradan da yarın size gidecek. Bugün elime ulaşan mektubunuza şu cevabı vermek durumundayım: Size gönderilen sözleşme, sadece siz dikkate alınırsanız, bütün talep ve isteklerinizi karşılıyor.
Dördüncü maddenin ikinci paragrafında belirtilen tazminat 2500 Mark olarak öngörüldü, yani sizin katılım payı isteğinizle karşılaştırıldığında oldukça mütevazı bir miktar. Dr. Tarrasch’tan bir mağlubiyet halinde galipten 2000 Marklık bir hediye kabul etmesini istemek gibi uygunsuz bir ricada bulunamam.
Maç organizasyonunun bunun dışında herhangi bir masrafı olmadığı varsayımı daha şimdiden olgularla çürütülmüş durumda. Bunun için konulan 1500 Mark tutar bir üst sınır oluşturuyor, genel toplamda pek dikkat çeken bir meblağ değil.
Almanya dışındaki satranç dünyasının bir ödül fonuna seve seve katkıda bulunacağı bize bu yönde 1905 (!)’ten bu yana elde ettiğimiz tecrübelere dayanarak en azından şüpheli görünüyor.
Bu zamana kadarki ret cevaplarınız zamanın kısalığı nedeniyle değil sizin istediğiniz katılım payının yüksekliği nedeniyleydi.
Size bu meseleyle ilgili ilk defa Nisan 1906’da yazdıktan sonra bir sonraki seneye yeni bir ertelemeyi salık veremem. Zaten şu sebeple de; benim ve şimdiki sekreterin görev süresi 2 Ağustos’ta doluyor ve birliğin yönetim yapısının gelecekte nasıl olacağı meçhul. Buna ayrıca, sizden altı yaş büyük olan Dr. Tarrasch’ın (her geçen yılla birlikte daha çok hissedilir hale gelen bir dezavantaj!) tam da bu yüzden sizinle sadece bu sene bir maç yapmaya hazır olduğunu tekrar tekrar açıklaması da eklenebilir. Bu yüzden sizin bütün talep ve isteklerinizi, prensipte karşı olsa bile, kabul etti.
Yine de meseleyi daha fazla uzatmamak adına sizden tarafınıza gönderilen sözleşmeyi imzalamanızı rica ediyorum. 6 Temmuz’da sizle bizim maddi olanaklarımızı paylaşacağım ve eğer gerekli tutara ulaşılamamışsa 15 Temmuz’a kadar önerilerinizi bekleyeceğim.
Derin saygılarımla
Sadakatle
Dr. Gebhardt
Prag, 25 Haziran 1908
Pek saygıdeğer Bay Profesör!
Coburg’ta 15.000 Marklık bir meblağın toplanmasının imkânsız olduğunu fakat 10.000 Mark veya en azından 7000 Mark tutarına ulaşılabileceğini varsaydığınızı söylemiştiniz. Buna istinaden Coburg’ta bir sözleşme imzaladım ki bu sözleşme sizin bu varsayımınız temelinde size bir yükümlülük yüklüyordu. Şimdi bana altında imzanız olan bu sözleşme yerine size bu varsayımınıza istinaden gerçek bir sorumluluk yüklemeyen bir başkasını yolluyorsunuz. Bu sözleşmeyi imzalamayacağım.
Mektuplarımda yer alan teklif ve önerilerim 6 Temmuz’a kadar geçerlidir.
En derin saygılarımla,
Emanuel Lasker
Coburg, 28 Haziran 1908
Pek saygıdeğer Bay Doktor!
25 Haziran tarihli değerli mektubunuz dün elime geçti. Mektubunuzda yer alan, size 18 Haziran’da gönderilen sözleşme taslağına ilişkin yeni çekinceleriniz beni biraz şaşırttı, özellikle de 22 Haziran’da gönderdiğiniz mektubunuzda bu kaygılarınızdan hiç bahsetmediğiniz için. Ayrıca ilk anlaşmamızda yer alıp da bu sözleşmede olmayan hangi yükümlülükten bahsettiğinizi anlayamadım. 9 Haziran’da size Augsburg’tan maçın 20 oyun üzerinden oynanmasına dair büyük kaygılarımız olduğunu yazmış ve orijinal önerimi (sekiz galibiyet) yeniden yürürlüğe koymayı ve buna karşılık 10.000 Marklık katılım payınızı -parti sayısından bağımsız- garanti etmeyi teklif etmiştim. Frankfurt’tan yolladığınız 18 Haziran tarihli mektubunuzda bu öneriyi reddettiniz fakat 10.000 Mark için altı galibiyet üzerinden bir maç oynamaya hazır olduğunuzu belirttiniz. Bay Dr. Tarrasch da her ne kadar zorunluluktan da olsa bunu kabul etmişti. Böylece önceki anlaşmamız elbette hükümsüz oldu, sizin belli sayıda parti için bir yer seçme hakkınızı içeren madde de dahil olmak üzere. Kendiniz kurşun kalemle yazdığınız gibi: “Eğer parti sayısı 20 olarak sabitlenirse geçerlidir.” Ve bununla birlikte öngörülen 7000 Marklık minimum meblağ da hükümsüz hale geldi. Artık geriye sadece taleplerinizi ve diğer masrafları karşılayacak bir tutar toplamaya çalışmak kaldı. Tek yeni olan şey, terbiye ve edep açısından bir görev addettiğimiz üzere Dr. Tarrasch’ın giderlerini karşılamak için, sizin katılım payı talebinizle karşılaştırıldığında ancak fazlasıyla ölçülü olarak betimlenebilecek, bir tazminatın masraf kalemine alınması. Bu noktaya itiraz etmeniz ve alınganlık göstermeniz mümkün değil. Önümüzdeki günlerde sözleşmenin tarafınızca imzalı bir kopyasını alacağım umudumu halen koruyorum, bilhassa Dr. Tarrasch, Bay Schenzel ve benim tarafımca imzalanan kopyayı geri yollamadığınız için!
Buna rağmen yine de ciddi endişeler besliyorsanız sizle uzlaşmak için yine de seve seve taviz vermek ve resmi bir sözleşmeden vazgeçmek, sözleşmedeki maddeleri mektubunuza göre 6 Temmuz’a kadar geçerli olan önerilerinizle değiştirmek istiyoruz. Bu halde de 6 Temmuz’a kadar yedinci maddede belirtilen bilgilendirmeyi yapmaya ve altıncı madde uyarınca önerilerinizi 15 Temmuz’a kadar karşılamaya hazır olacağız. Bunda, Alman satranç camiasının bu maça dair büyük alakasının olduğu ve özellikle de size “Dünya Şampiyonu” unvanını hakkaniyetli bir şekilde elinde bulundurduğunuzu kanıtlamak adına bir fırsat verildiği için en çok sizin ilgili ve istekli olacağınız şeklindeki görüşümüzden hareket ediyoruz.
Saygılarımla
Dr. Gebhardt
Bu mektup aydınlatılamamış sebeplerden ötürü adrese ulaşmayınca, görüşmeler bir hafta durdu.
Önceki Sonraki