Tarrasch’ın Gözünden Lasker – Tarrasch 1908: Maç Öncesi (V)

Bağışların toplanması için son tarih olarak belirtilen 6 Temmuz yaklaşıyordu. Bu arada bu mektupta da görüleceği gibi Münih Belediyesi 1000 Mark bağışını 6000 Mark gibi bir tutara yükseltmeye karar verdi:

Münih, 13 Haziran 1908

Kraliyet Başkenti ve Payitahtı Münih Belediyesi.

Bavyera Satranç Birliği’ne

Konu: Lasker ve Tarrasch arasında satranç maçı

Önceki ayın 25’inde gönderdiğiniz kıymetli yazınız üzerine her iki belediyeden mesai arkadaşlarımın Lasker ve Tarrasch arasındaki satranç maçı için onaylanan meblağın 1000 Mark’tan 6000 Mark’a çıkarılmasına karar verdiğini saygılarımızla arz ederiz.

Belediye Başkanvekili: I. V. (İmza) Brunner

Sekreter: (İmza) Leupold

Philip Brunner(1844-1919): Almanya’daki statüye göre o zamanlar “Oberbürgermeister “olan von Borscht’un altında “Zweiter Bürgermeister” unvanına sahip olan Brunner, maçın oynanabilmesinde büyük katkısı olan bir paranın sağlandığını müjdelemişti

Ancak bu yüce gönüllülüğe rağmen toplanan miktar 23.000 Mark veya en azından 18.000 Mark gerektiği halde sadece 11.500 Mark’ta kaldı. Böylece 5 ve 18 Haziran sözleşmeleri geçersiz hale geldi, maç girişimi Lasker taleplerini azaltmadığı takdirde başarısızlıkla sonuçlanacaktı. Yeniden sevimsiz görüşmeler başladı; ancak bu sefer Lasker şartları göz önüne alıp ödün vermeye yanaşınca görüşmeler hız kazandı.

4 Temmuz tarihli mektubunda Profesör Gebhardt Lasker ile toplanan miktarı paylaştı ve maçın talepleri doğrultusunda oynanmasının mümkün olmadığı görüldükten sonra Lasker’in yeni öneri ve tekliflerini 15 Temmuz’a kadar beklediğini belirtti. Lasker bunun üzerine şu önerilerde bulundu:

Berlin, 7 Haziran 1908

Pek saygıdeğer Bay Profesör!

Öncelikle size hatırı sayılır çabalarınız ve maçın gerçekleşmesi adına gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederim. Yarın Kopenhag’a gideceğim için acelem var, ancak mümkünse maçla ilgili herhangi bir gecikme yaşanmasını önlemek istiyorum. Eğer bana katılım payımın 7500 Mark, kazananın 4000 Mark ve kaybedenin 2500 Mark alacağı bir teklif yaparsanız kabul edeceğim. Maç tercihi size ait olmak üzere 20 parti veya 6 galibiyet üzerinden oynanabilir. Son durumda elbette beraberlikler sayılmayacaktır. Bağışlar henüz bitmiş gibi düşünülmemeli, daha fazla para halen gelebilir.

Eğer başka bir teklifiniz varsa lütfen kendisinden beni tam yetkiyle temsil etmesini isteyeceğim, Augsburg Makine Fabrikası Müdürü ve aynı zamanda oradaki satranç kulübünün başkanı olan, Bay Richard Buz ile müzakere edin.

En derin saygılarımla,

Emanuel Lasker

Buna Profesör Gebhardt şu şekilde cevap verdi:

Coburg, 8 Temmuz 1908

Pek saygıdeğer Bay Doktor!

Az önce gelen mektubunuzda memnuniyetle görüyorum ki şartları dikkate alarak yerine getirilemez bir taleple maçın gerçekleşmemesine yol açmak istemiyorsunuz. Yeni şartlarınız görebildiğim kadarıyla şöyle:

  1. 6 galibiyet (beraberlikler sayılmayacak) veya 20 oyun üzerinden oynanacak.
  2. Galibiyet ödülü 4000 Mark olacak.
  3. 7500 Mark garanti bir katılım payı alacaksınız.
  4. Dr. Tarrasch mağlubiyeti halinde 2500 Mark tazminat alacak.

“Maçın 17 Ağustos’ta Düsseldorf’ta başlangıcı yeni görüşmeler nedeniyle ertelenmeyecek”, bunu ayrıca belirtmeye gerek yok.

Buna göre aşağı yukarı 3000 Mark daha toplanmalı. Bu mümkün mü, bilmiyorum. İlk talebinizden vazgeçtiğiniz için ama biraz daha fazla olasılık var. Ancak son zamanlarda gelen ve 10000-15000 Mark gibi bir katılım payı talebine rağmen görüşmelere başladığım için bana az ya da çok öfkeli kelimelerle derin bir memnuniyetsizlik ifade eden mektuplardan ve makalelerden görebildiğim kadarıyla eğer şu iki hususu kabul etmezseniz daha fazla çaba da sonuç getirmeyecek:

  1. Maç 8 galibiyet üzerinden aynı katılım payı -7500 Mark- ile oynanır. (Genel kanı maçın 20 partiden fazla sürmeyeceği veya bu sayıyı çok aşmayacağı yönünde)
  2. Oynanacak oyunları zaten maçın oynanmasına herhangi bir katkı sağlamayan yurtdışında kendiniz için en avantajlı bir şekilde kullanma hakkınıza dokunmamak kaydıyla bağışçılar partilerden hiç değilse bir kısmını görmeyi talep ediyor. Bunda da tabii hakları var! Size teklifim bu haklı talebe partilerin bizim tarafımızdan seçilecek yarısının hemen yayınlanacağı şeklinde karşılık vermeniz. Bundan elde edilecek gelir her iki oyuncuya eşit olarak paylaştırılacaktır.

Eğer bu iki isteği yerine getirirseniz bir kez daha eksik meblağı tamamlamaya çalışmaya hazırım ama aksi halde bunu yararsız bir çaba olarak addediyorum. Yine belirtmek isterim ki ilk durumda (çev. istekler yerine getirilirse) maç en azından benim görüşüme göre şimdiden kesinleşmiş denebilir.

En derin saygılarımla,

Dr. Gebhardt

Bu değişikliklere birkaç günlük düşünmenin ardından Lasker nihayet olumlu cevap verdi:

Kopenhag, 11 Temmuz 1908

Pek saygıdeğer Bay Profesör!

İvedi cevabınız için çok teşekkürler. Farklı tarafların isteklerine karşı adil olmaya çalışan konumunuzun zorluğunu anlamıyor değilim. Ancak buna karşın bu tanımadığım tarafları onlarla bizzat görüşemediğim için dikkate alamam. Benim katılım payı talebimin gerçeklere uygun olduğu uygun bir düzenlemeyle giriş ücretlerinin çok daha fazla tutacak olmasından bellidir. Yine de sizin verdiğiniz emekleri dikkate alarak böyle büyük bir maçın mahvolmasına izin vermemek için sizinle olabildiğince tavizkar olacağım. Önceki mektuplaşmamızda olduğu şekliyle şartlarımı yineliyorum:

  1. Kazanan 4000 Mark alır.
  2. Kaybeden 2500 Mark alır.
  3. Bunun dışında 7500 Mark katılım ücreti alırım.

Daha açık ifade etmek gerekirse: eğer kazanırsam; ben 11.500 Mark alırım, Dr. Tarrasch 2500 Mark alır. Dr. Tarrasch kazanırsa ben 10.000 Mark alırken Dr. Tarrasch 4000 Mark alır.

Maç sizin isteğinize uygun olarak sekiz galibiyet üzerinden oynanır. Doğrusu bu kadar uzun bir maçı bir yaşam enerjisi israfı olarak değerlendiriyorum zira son oyunları kazanmak meselesi zaten yorgun bir durumdayken adeta olağanüstü bir hal alıyor ama bu konuda bir değişiklik yapmayı geleceğe bırakıyorum.

Ancak böyle uzun bir maçta oyunculara tanınan boş gün hakkının üçer günden beşer güne çıkarılmasını zaruri olarak değerlendiriyorum.

Maç, tartışma konusu tüm hususlarda uzlaşmanın sağlandığını gösteren bir telgrafın oyunculara gönderilmesinden beş hafta sonra başlar. Maçın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine göre bazı söz verdiğim şeyleri değiştirmekte esnek olmak durumunda kaldığım için daha kısa zamanda işlerimi yoluna koyamam.

Siz, tıpkı oyuncuların kendileri gibi, maçın her oyununu her Alman gazetesine sabitlenmiş küçük bir ücret karşılığında satma hakkına sahipsiniz. Buna karşın oyuncular partilerin hak sahipleri (ve onlardan elde edilecek gelirlerin de) olarak kalırlar ve bu hem oyun salonunda hem de giriş biletinde belirtilmelidir.

Katılım payının taksit taksit ödenmesi için tarihleri ilk oyun günü (2500 Mark), bir oyuncu üç puana ulaştıktan sonra (2500 Mark) ve bir oyuncu altı puana ulaştıktan sonra (2500 Mark) olarak düşünüyorum.

Maçın bitiminden sonra ise galip veya mağluba verilecek 4000 veya 2500 Mark ödülü alacağım.

Bu şartlar size üzerinde çalışılabilir gibi görünüyorsa ne ala! Değilse, çokça denildiği gibi, biraz sinir bozucu bu görüşmeleri sonlandırmama izin verin ve dostça fakat üzgün bir şekilde vedalaşalım. Berlin’e ya da daha çok dünyadan uzak Schlachtensee’ye geri dönüyorum.

En derin saygılarımla,

Emanuel Lasker

Lasker’in dünyadan uzak diye nitelediği Schlachtensee’de bir akşam manzarası
Walter Leistikow, Abendstimmung am Schlachtensee, um 1895, Stiftung Stadtmuseum Berlin

Artık iş sadece eksik 2500 Mark’ın sağlanmasına kalmıştı ve artık bu noktada maç iptal edilmemeliydi. Böylece bu tutarı şahsen garanti etmeye hazır olduğumu açıkladım, tabii bu meblağın satrançseverlerce sağlanacağı ve garantimin bir formalite olarak kalacağı yönünde Profesör Gebhardt’ın paylaşımlarına dayanan bir beklentiyle. Böylece nihayet bütün zorluklar post tot discrimina rerum (birçok krizlerden sonra) aşılmış oldu; yorulmak bilmez ısrarcılığı ve diplomatik yeteneğiyle Profesör Gebhardt, Münih Belediyesi ve başta Bavyera olmak üzere Alman satranç çevreleri sayesinde. Maç 24 Temmuz’da hazırlanan şu son sözleşmeyle kesinleşti:

Coburg 24 Temmuz 1908

Bir tarafta I. Başkanı Coburg’tan Profesör Gebhardt ve sekreteri Nürnberg’ten J. Schenzel tarafından temsil edilen Alman Satranç Birliği, diğer tarafta New York’tan Bay Dr. Em. Lasker ve Nürnberg’ten Bay Dr. S. Tarrasch arasında sözleşme

  1. Dr. Lasker ve Dr. Tarrasch satrançta dünya şampiyonluğu için bir maç yapmaya hazırdır.
  2. Bu maçta kazanan ilk olarak sekiz galibiyete erişen taraf olacaktır, berabere partiler sayılmayacaktır.
  3. Kazanan Alman Satranç Birliği tarafından verilen 4000 Mark ödülün sahibi olacaktır. Kaybeden 2500 Mark alacaktır.
  4. Bay Dr. Lasker bunun yanı sıra ayrıca 7500 Mark katılım payı alır. Dr. Tarrasch kendi katılım payından maçın gerçekleşmesi adına, eğer bu ona bağlıysa, feragat eder.
  5. Maç Düsseldorf’ta 17 Ağustos 1908, Pazartesi günü saat öğleden sonra 2.45’te başlayacaktır ve 31 Ağustos’tan sonra Münih’e taşınacak ve orada sona erecektir.
  6. Bir haftada altı gün ve bir günde oyun yerinin isteği dikkate alınarak öğleden sonra veya akşam olmak üzere en fazla altı saat oynanır.
  7.  İki oyuncu da beş defa bir günlük mola alma hakkına sahiptir ama bu oyunun başlangıç saatinden en geç bir saat öncesine kadar rakibin yardımcısına bildirilmelidir.
  8. Hiçbir günde ikinci bir oyuna başlanmayacaktır.
  9. Her oyuncu bir saat içerisinde 15 hamle yapacaktır, tasarruf edilen zamanlar hesaplanarak.
  10. Maç başlamadan önce her iki rakip birlikte tarafsız birini seçecektir.
  11. Her oynanan yerde oyuncular görevi fikir ayrılıklarında hakikati tespit etmek olan birer yardımcı seçecektir. Bir itiraz rakibin yardımcısına yazılı olarak ulaşacak ve maddi gerçeğe dair zabıtla birlikte tarafsız hakemin nihai kararına sunulacaktır. Bu karar bir hafta içerisinde verilecektir. Her oyuncu rakibinin iki yardımcısını reddetme hakkına sahiptir, gerektiği takdirde yerel komite bir yardımcı atayacaktır.
  12. Her iki rakip de -daha önce oyun sona ermemişse- her an 50 hamleden sonra berabere isteyebilir. 50 hamle sayımı bir taş alındığında veya piyon sürüşü yapıldığında yeniden başlar.
  13. İki rakip de yarıda kalan bir partiyi bir üçüncünün huzurunda analiz edemez veya partiye bakamaz.
  14. Giriş ücretleri şu amaçlarla kullanılır:
  15. Bay Dr. Tarrasch tarafından garanti edilen eksik meblağı kapatmak için
  16. 500 Mark’a kadar Alman Satranç Birliği’nin masraflarını karşılamak için
  17. Artan miktar her iki oyuncuya da eşit paylaştırılır.
  18. Partilerin mülkiyet hakkı her iki oyuncuya aittir. (Maçtan önce partiler üzerine mülkiyet hakkımdan Alman Satranç Birliği yararına feragat ettim.)
  19. Her iki oyuncu da 2000 Mark Alman Satranç Birliği’ne ödemekle yükümlüdür. Bu meblağ eğer bir usta maç başlamadan maçtan çekilirse diğer ustaya ödenir. İlk partinin bitimiyle bu tutar oyunculara geri ödenir.

EK

  1. Beşinci Maddeye Ek: Eğer bir parti 26 Ağustos Çarşamba günü biterse, 27 Ağustos Perşembe yeni bir oyuna başlanmayacak, bunun yerine bir oyun Wiesbaden’de oynanacaktır. Maçın 31 Ağustos’ta Münih’te devamı bundan etkilenmeyecektir.
  2. Altıncı Maddeye Ek: Düsseldorf’ta ilk gün (17 Ağustos Pazartesi) 3-7 ve kalan günlerde 12:30-16:30 ve 6-8 saatleri arasında oyunlar oynanacaktır.
  3. Dokuzuncu Maddeye Ek: Eğer mola verilmeksizin dört saat oynanırsa, ilk zaman kontrolü 30 hamleden sonradır. Zaman aşımı partinin kaybedilmesi anlamına gelir.
  4. Onuncu Maddeye Ek: Tarafsız hakem olarak Stuttgart Satranç Kulübü Başkanı Bay Otto Rosenfeld seçilmiştir. Kendisi de bunu kabul etmiştir.
  5. Onbirinci Maddeye Ek: Her iki yardımcı da oyunlar başlamadan saatleri kontrol edecektir. (Benim yardımcım olarak tüm maç boyunca Nürnberg’den tıp öğrencisi Bay Heinrich Renner görev yaptı. Lasker’in Düsseldorf’ta yardımcısı Coburg’tan Bay Appun ve Münih’te yardımcıları dönüşümlü olarak Bay Mühendis Schropp ve Bay Kollmann idi.
  6. Onüçüncü Maddeye Ek: Bir kural ihlali, tarafsız hakem eğer kanıtı yeterli görürse, partinin kaybıyla sonuçlanır. “Huzurunda bulunmak” ile bilinen iyi bir oyuncunun fiilen katılımı kastedilir.
  7. Onaltıncı Maddeye Ek: Her iki oyuncu da 2000 Mark tutarındaki cayma bedelini doğru şekilde ödemiştir.
  8. Onyedinci Maddeye Ek: Oyun kuralları olarak, eğer yukarıdaki maddelerde aksi belirtilmemişse, Alman Satranç Birliği’nin Ranneforth Satranç Takvimi’nde yayınlanan kuralları geçerlidir.

Düsseldorf, 17 Ağustos 1908.

Alman Satranç Birliği Yönetimi’ni temsilen

Prof. Dr. Gebhardt                                                                  Emanuel Lasker (İmza)

I.Başkan              

J. Schenzel                                                                                Siegbert  Tarrasch (İmza)

Sekreter

Geriye maçın gerçekleşmesi için büyük yararlılık gösteren herkese burada en sıcak teşekkürlerimi ifade etmek kaldı, öncelikle fazlasıyla ölçülü ve sabırlı bir şekilde bu sıkıcı ve yorucu görüşmeleri yürüterek iyi bir neticeye erdiren Alman Satranç Birliği Başkanı Bay Profesör Gebhardt’a, yine aynı şekilde girişimi ve cömertliğiyle maçı hayata geçiren Münih şehrine, Münih Komitesi’ndeki maçı mükemmel bir şekilde organize ve idare eden başta Yarbay Kürschner ve Bay von Parish olmak üzere beyefendilere, nihayetinde maddi katkılarıyla maçın gerçekleşmesine katkıda bulunan bütün satrançseverler ve satranç kulüplerine. Böylece onlar satranç tarihinde onurlu bir yer edinmeyi garantilediler ve onlara müteşekkirliğimi göstermek adına isimlerini burada zikretmeyi bir görev addediyorum.

Bağışçı Listesi:

bagisci-listesi

Önceki Sonraki